Audición “Sempre en Galicia”
Montevideo, domingo 10 de junio de 2007
Tienes en tus manos lector amigo, el relato más bello de la narrativa gallega de los últimos años.
Con esas palabras comezaba o profesor Xesús Alonso Montero o prólogo da primeira edición de “Memorias dun neno labrego” de Neira Vilas.
Ven ao noso recordo este epílogo, amigos, porque acabamos de ler con moito interés “Relato dun emigrante… de Santiago de Compostela a Montevideo”, obra autobiográfica firmada polo noso amigo Manolo Losa Rocha. Realmente quedamos abraiados non só da fermosa narración que acompaña a vida dun neno compostelán senon do realismo primoroso e humano que brota como manancial inesgotable ó longo do relato. Ó contrario de Balbino, o neno de Neira Vilas, Manoliño non é un neno labrego criado nesa aldea galega chea de fume, onde morren os vellos cando está de Deus como dí a madriña, non, Manoliño é un neno cidadán, un neno de Compostela, fillo dunha familia humildísima, seu pai era reloxeiro e a súa avoa vendedora de peixe no mercado de abastos de San Agustín. Pero un neno con sete sentidos postos no mundo que xira ó seu arredor coma agullas de reloxo, un neno que vive o entusiasmo dos tempos que agudiza a súa vivaracha capacidad de observación en todo o que ve o todo o que escoita.
Manoliño ao revés de Balbino, non se somete a un mundo dantesco, aburrido, non, o mundo de Manoliño é un mundo natural dos tempos da posguerra española un mundo que xira arredor dunha familia abondosa, con tíos e tías que se citan no relato, como personaxes non como biografía do neno senon postos ahí porque o estaba pedindo o relator, como preguntando por eles o propio lector e que ó longo do libro van formando parte do entorno que rodea a ese neno que, pese a carecer de benestar económico é rico en cariño e en amor familiar. Un neno en definitiva rodeado de ternura, de amigos, de xogos infantís na súa pequena patria de Compostela, e non quere máis alá de iso.
Tivo Galicia amigos, moitos Manoliños, tal vez centos de Manoliños, tivo milleiros de Balbinos, pero poucos que chegaran a confesarse cara ao lector entusiasta, dun xeito tan precioso, tan sinceiro, tan humano, tan sinxelo e tan ameno, con ese personaxe metido nas páxinas de este libro xenial, estupendo e fermosísimo que é “Relato dun emigrante”. Pero ai unha segunda parte con outro personaxe que quería comentar con vostedes, trátase de Manolo, un rapaz mocete, pensativo, á defensa de todo, pouco ilusionado subido a un barco camiño do Uruguai.
Claro está, que vostedes pensan que é o mesmo neno, e claro que si, pero cunha transformación simbiótica que nos da a entender que deixou atrás unha vida para comezar con outra, un lugar conocido por un lugar alleo, bretemoso, descoñecido, alonxado e moi pouco apetecible, e é precisamente aquí onde o lector do libro se da de bruces con Manolo Losa.
Persoalmente gústame máis o neno de Compostela, o personaxe que xa está instalado no barrio da Unión de Montevideo, é dicir, o outro Manolo semella outro, rompe co neno, traballa nunha fábrica en Capurro, axuda a manter a súa familia, vai ós bailes do Centro Galego, camiña polas rúas montevideanas perdido no tempo, coas lembranzas de Compostela, e casa con Elsa Duarte a nai dos seus fillos a muller dos seus días e a que, ziquais sen decatarse vai a devolverlle ao lector a ese Manoliño de Santiago metido no corpo dun home de sesenta anos, un home que non quería volver a Compostela pero que está chorando sobre as súas losas, sobre a súa propia terra.
A narrativa amigos es sencillamente fermosísima. Dicía Rabindranath Tagore que debía apagar unha luz na súa vida para aprendela cando todo estivera disposto, isto é o que sucede con Manoliño, cando perde os seus dous grandes amores, a súa irmán Mucha, morta aos trinta anos, e de quen dí “mirou moito por min e non cheguei… non me dou tempo a corresponderlle”, pouco tempo despois seguiuna a nai de Manoliño, “morreu o día do Carme” como nos dí o narrador.
“Relato dun emigrante” recoméndollo, é un libro de Manolo Losa Rocha, un libro que será presentado durante o mes de Galicia en coordinación co Patronato da Cultura Galega i alí estaremos, para darlle un abrazo a este amigo, o seu autor que non é outro que ese neno de Santiago que ca súa maxia fixo posible volver a encontrarnos có tema humano da emigración. Este libro que oxe está na miña mesa de cabeceira e que recomendo porque entendo que pode ser un vivo retrato da nosa propia biografía.
Toni de Seárez
Audición “Sempre en Galicia”
Montevideo, domingo 10 de junio de 2007
“Tienes en tus manos lector amigo, el relato más bello de la narrativa gallega de los últimos años”.
Con esas palabras comenzaba el profesor Jesús Alonso Montero el prólogo de la primera edición de “Memorias dun neno labrego” de Neira Vilas.
Viene a nuestro recuerdo este epílogo, amigos, porque acabamos de leer con mucho interés “Relato de un emigrante… de Santiago de Compostela a Montevideo”, obra autobiográfica firmada por nuestro amigo Manolo Losa Rocha. Realmente quedamos admirados no solo de la hermosa narración que acompaña la vida de un niño compostelano sino del realismo primoroso y humano que brota como manantial inagotable a lo largo del relato. Al contrario de Balbino, el niño de Neira Vilas, Manolito no es un niño labriego criado en esa aldea gallega llena de humo, donde mueren los viejos cuando está de Dios, como dice la madrina, no, Manolito es un niño ciudadano, un niño de Compostela, hijo de una familia humildísima, su padre era relojero y su abuela vendedora de pescado en el mercado de abastos de San Agustín. Pero un niño con siete sentidos puestos en el mundo que gira a su alrededor como agujas de un reloj, un niño que vive el entusiasmo de los tiempos, que agudiza su vivaracha capacidad de observación en todo lo que ve y todo lo que escucha.
Manolito, al revés de Balbino, no se somete a un mundo dantesco, aburrido, no, el mundo de Manolito es un mundo natural de los tiempos de la posguerra española, un mundo que gira alrededor de una familia grande, con tíos y tías que se citan en el relato como personajes, no como biografía del niño sino puestos ahí porque lo estaba pidiendo el relator, como preguntando por ellos el propio lector y que a lo largo del libro van formando parte del entorno que rodea a ese niño que, pese a carecer de bienestar económico es rico en cariño y en amor familiar. Un niño en definitiva rodeado de ternura, de amigos, de juegos infantiles en su pequeña patria de Compostela… y no quiere más allá de eso.
Tuvo Galicia amigos, muchos Manolitos tal vez cientos de Manolitos, tuvo millares de Balbinos, pero pocos que llegaran a confesarse cara al lector entusiasta, de un modo tan precioso, tan sincero, tan humano, tan sencillo y tan ameno, con ese personaje metido en las páginas de este libro genial, estupendo y hermosísimo que es “Relato de un emigrante…” Pero hay una segunda parte con otro personaje que quería comentar con ustedes, se trata de Manolo, un muchacho mocete, pensativo a la defensa de todo, poco ilusionado subido a un barco camino de Uruguay.
Claro está que ustedes pensarán que es el mismo niño y claro que si, pero con una transformación simbiótica que nos da a entender que dejó atrás una vida para comenzar con otra, un lugar conocido por un lugar ajeno, brumoso, desconocido, lejano y muy poco apetecible y es precisamente aquí donde el lector del libro se da de bruces con Manolo Losa.
Personalmente me gusta más el niño de Compostela. El personaje que ya está instalado en el barrio de La Unión de Montevideo, es decir el otro Manolo semeja otro, rompe con el niño, trabaja en una fábrica de Capurro, ayuda a mantener su familia, va a los bailes del Centro Gallego, camina por las calles montevideanas perdido en el tiempo, con los recuerdos de Compostela y se casa con Elsa Duarte la madre de sus hijos, la mujer de sus días y la que, quizás sin darse cuenta va a devolverle al lector a ese Manolito de Santiago metido en el cuerpo de un hombre de sesenta años, un hombre que no quería volver a Compostela pero que está llorando sobre sus losas, sobre su propia tierra.
La narrativa amigos es sencillamente hermosísima. Decía Rabindranath Tagore que debía apagar una luz en su vida para prenderla cuando todo estuviera dispuesto, esto es lo que le sucede a Manolito cuando pierde sus dos grandes amores, su hermana Mucha, muerta a los treinta años y de quien dice “miró mucho por mi y no llegué… no me dio tiempo a corresponderle”. Poco tiempo después la siguió la madre de Manolito… “murió el día del Carmen”, como nos dice el narrador.
“Relato de un emigrante” se los recomiendo, es un libro de Manolo Losa Rocha, un libro que será presentado durante el mes de Galicia en coordinación con el Patronato da Cultura Galega y allí estaremos, para darle un abrazo a este amigo, su autor que no es otro que ese niño de Santiago que con su magia hizo posible volver a encontrarnos con el tema humano de la emigración. Ese libro que está hoy en mi mesa de cabecera y que recomiendo porque entiendo que puede ser un vivo retrato de nuestra propia biografía.
Toni de Seárez